Algemene beschouwingen bij begroting 2021

Algemene beschouwingen thumb.PNGmaandag 02 november 2020 17:49

Voorzitter,

We danken het college en ambtenaren voor de begroting 2021-2024. Het is merkbaar dat hier de nodige energie ingestoken is en hierdoor is duidelijk welke keuzes zijn gemaakt.

Want in ieder geval moeten we kiezen. Kiezen aan welke knoppen we gaan draaien om tot een sluitend meerjarenperspectief te komen. Dit laatste is geen keuze, maar het kader. Tegelijk voelt ombuigen niet gemakkelijk; Je moet soms elementen met waarde verwijderen.

Algemene beschouwingen.PNG

We doen dit in een periode die voor iedereen nieuw en onbekend is. Wie sprak er voor dit jaar over een (al dan niet intelligente) lockdown? Het zal wel hèt woord van 2020 worden. We moeten een lange adem hebben en dat is het tegenovergestelde van wat het virus veroorzaakt. Kenmerkend bij deze nieuwe werkelijkheid is de onzekerheid die dit meebrengt. Dat geldt voor ondernemers, voor verenigingen, voor kerken. En die onzekerheid zit inmiddels ook diep bij onze inwoners zelf. Het kan zich uiten in angst voor het virus, boosheid om de beperkingen of teleurstelling over stilvallen van ontwikkelingen.

Met deze onzekerheid aan boord spreken we over een meerjarenbegroting. De notitie corona beschrijft voor het eerst een breed beeld van de effecten. Het is goed dat deze notitie er ligt en we zijn ook erg benieuwd naar de kwantificering hiervan voor 2020, maar ook naar de effecten voor 2021. In strikte zin hoort corona niet in de risicoparagraaf. Corona is er, maar we kennen echter de effecten nog niet.

De fractie van de ChristenUie wil deze keer stil staan bij de visie en uitgangspunten voor deze begroting en vervolgens een aantal specifieke onderwerpen benoemen.

Het college heeft een aantal conclusies getrokken vanuit de behandeling van de perspectiefnota.(pagina 14). We herkennen hierin gelukkig veel van onze bijdrage in juni. Toch willen we hierover een aantal opmerkingen / vragen plaatsen. Dit leidt in enkele gevallen tot andere keuzes.

  • Het college schrijft dat de lasten van de inwoners alleen verhoogd worden al het echt niet anders kan. Dit is een andere visie dan vorig jaar. Toen is namelijk al een verhoging van 6% OZB (voor 2021) doorgevoerd zonder dat dit nodig was. Er was immers nog een niet concreet bestemde stelpost raadsambities. Terecht zien we in deze begroting dat deze stelpost nu wel concreet wordt ingezet, Bedoeld om voorzieningen die we belangrijk vinden overeind te houden. De transparantie in de begroting over de 7,5 % (6 + 1,5 %) OZB verhoging mag wel wat groter zijn. Dat vinden we ook richting burgers en ondernemers van belang. 
  • Aandacht en geen bezuinigingen voor kwetsbare inwoners, klimaat, duurzaamheid en veiligheid. We hadden het zelf kunnen schrijven; sterker nog we hebben dit zo in ons verkiezingsprogramma staan. Toch zijn er binnen deze begroting voorstellen gedaan die hiermee botsen of schuren.

o Stoppen met gemeentelijke logopedie vinden we een zeer stevige ingreep. Zijn de scholen niet net gestart met het implementeren van nieuwe afspraken? Dit moet bijdragen aan vroegtijdige preventie en dus achterstanden voorkomen. Wat is de inhoudelijke motivatie van het college achter deze keuze? <4A> Is er een manier om het onderwijs hierbij toch te blijven ondersteunen? Bijvoorbeeld door de groep te beperken tot die gevallen waarin de sutuatie niet zo duidelijk is? <4B>

o 25 % budgetverlaging inburgering: De genoemde restfinanciering is een risico: mocht zich dit voordoen zien we dan een voorstel in de raad?

o Afschaffen jeugdsportsubsidie: Bedacht is dat voor sportclubs compensatie mogelijk is door slimme investeringen. Maar hierdoor knoop je twee zaken aan elkaar (namelijk gezondheid jeugd en duurzaamheidsambitites) die het voorstel troebel maken. Kun je dan misschien beter kiezen voor slimme investeringen en als die investeringen exploitatievoordelen opleveren voor de gebruiker / beheerder deze verrekenen in subsidie en of huur? Het maakt nogal uit of exploitatievoordelen in de portomonnee van een sportvereniging komen of in die van de beheerder van een sporthal.

o Ombuigingen energietransitie: We zien hiervoor graag een voorstel ter besluitvorming in de raad. Kan het college dit toezeggen?

Verder willen we aandacht vragen voor de veiligheid en verkeer. Er staan grote aanpassingen op stapel. We verwijzen nog maar eens naar de punten uit onze bijdrage uit juni 2020. Twee punten noemen we in het bijzonder:

    • Uitbeidingsplannen dienen integraal op mobiliteit ontwikkeld te worden. Dus niet zoals nu mbt de Welsummerweg achteraf is gebeurd.
    • Hoe toetsen we een ontwerp – met verkeersaspecten – op veiligheid, gemak etc. alvorens we uitvoeren? We zien te veel voorbeelden van onhandige oplossingen.
  • Investeren doen we verstandig met oog voor maatschappelijk en financieel rendement. We zijn in dit kader blij te lezen dat we voor de ontwikkeling van centrum Dalfsen binnenkort een keuze gaan maken voor één van de 5 deelprojecten. Dat had o.i. al een fase eerder gemoeten. Als je alles tegelijk doet, dan treedt er altijd vertraging op. We hebben voorheen al eens aangegeven dat de Oostpoort een hoge prioriteit heeft, gelet op het belang voor woon- winkel en verblijffunctie. Hierbij realiseren we ons de complexiteit van dit gebied. Daarbij vragen verkeer – vervoer – parkeren binnen de kern vooraf wel een heldere visie. Wanneer komt die visie in de raad?
  • Beheersing binnen het sociaal domein. Hier voelt het als een spagaat. Enerzijds wil je de terechte hulp in stand houden, anderzijds wil je de kosten(stijging) beperken. Het sociaal domein moeten we niet alleen als kostenpost beschouwen. We weten dat dit meer geld kost dan we er voor krijgen en moeten dus structureel iets doen: bezuinigen op uitgaven èn structureel meer geld voor vrijmaken èn richting Den Haag om meer geld vragen. Daarnaast niet uitgaan van een perfecte en maakbare samenleving. Er zijn voor elkaar is belangrijkste waarde. We zullen kritisch moeten kijken naar aanvragen en toe te kennen zorgvolume. We krijgen inderdaad signalen dat soms hulp mogelijk te ruim lijkt geleverd. Natuurlijk is die ook vaak zinvol en draagt dit bij aan de menselijke maat, maar kan mogelijk wel een tandje minder. Grip op sociaal domein is recent technisch toegelicht. We hebben hierbij de indruk gekregen dat er nu meer cijfers beschikbaar zijn en daarmee inzicht komt. Overigens verbaast het ons dat dit nu pas in beeld komt. Belangrijk om hiermee dus door te gaan en de raad daadwerkelijk te dienen met concrete voorstellen om de WMO-taakstelling (oplopend van 1 naar 4 ton) en de jeugdzorg. Kan de wethouder inmiddels al een concrete denkrichting met de raad delen? <10> Binnen het sociaal domein lijkt nu jaar na jaar sprake van forse overschrijdingen. Maar in welke mate is dit het gevolg van te optimistisch begroten? Is dit nu ook aan de orde met deze begroting?

o Uitwerking: De begroting pag 91 geeft aan dat we 400 K€ minder budgetteren tov 2020. Echter als je uitgaat van de cijfers van de 2e BR 2020, dan is het verschil 1,1 M€. Is dit optimistisch begroten?

  • Voorzieningen voor inwoners behouden. We zijn erg benieuwd naar het onderzoek zwembaden. Wanneer is dit beschikbaar? Haast lijkt geboden, want het aanleggen van een tourniquetesysteem biedt blijkbaar in alle situaties een substantieel voordeel. Wordt dit in het onderzoek meegenomen of pas later beoordeeld zoals de tekst doet vermoeden? Het sluiten van het serviceloket in Lemelerveld kunnen we met de maatregelen van het informatiepunt en de bezorgservice en het beperkte gebruik steunen. Verder zijn we content met het standpunt voor de consultatiebureaus in drie kernen.
  • Een actieve houding (die verder gaat dan “ontwikkelingen volgen” (pag. 126) richting het rijk voor deugdelijke structurele financiering van de taken in het sociaal domein vinden we belangrijk. Voor 2020 lijkt de septembercirculaire de pijn te verzachten, maar voor de komende jaren is het spel nog niet gespeeld. Welke beïnvloedings-mogelijkheden ziet het college nog?

We noemen vervolgens nog enkele belangrijke punten voor 2021:

  • We vragen ons af of het inperken van het aantal stemlokalen wijs is. Dit staat nog los van het voorstel van het kabinet om de komende verkiezingen over drie dagen te verspreiden met alle gevolgen van dien. Het gaat namelijk om het democratische proces – wat we een groot goed achten – en om een relatief kleine ombuigingsbedrag. Om onze cultuur van democratie niet zo maar te beïnvloeden zonder dat we de consequenties overzien gaat ons te ver. Met de korting op cultuur (in de raadsvergadering in oktober 2020) kunnen we deze post financieren.
  • Een aantal ombuigingen is gebaseerd op aannames. Aannames die niet altijd even sterk zijn onderbouwd en nog nader onderzoek vragen. We noemen twee voorbeelden:

o Efficiencytaakstelling bibliotheek c.a. We zijn voorstander van efficiënte orgnanisties, maar efficiency volgt na effectiviteit. Komt er een uitgewerkt voorstel richting de raad?

o Verder zien we in de post ongediertebestrijding een nadrukkkelijk risico dat er meer bestrijding nodig is dan nu wordt aangenomen. De trend is namelijk dat de overlast toeneemt. We zien graag dat de gemeente inzet op op duurzame middelen. Hier zijn we niet voor niets mee begonnen. En slechts reageren op klachten van inwoners vinden we wel een (te) magere invulling. Wat vindt het college in deze wel / niet acceptabel?

Ter vergelijking: de trend naar zachtere winters rechtvaardigt wel een bezuiniging op gladheidsbestrijding. Tegelijk is ook hier een risico aanwezig.

  • De notitie kostendekkenheid is helaas nog niet afgerond. Wel wordt een voorschot genomen op de uitkomst. Maar deze beperkt zich tot 2021. We zien graag in de genoemde notitie uitgewerkt hoe het reguliere verlies dat gelukkig in 2021 wordt goedgemaakt ook in de jaren erna gecontinueerd kan worden. Of verwacht het college dat de omgevingswet ons jaarlijks € 200.000 extra gaat kosten?
  • We begrijpen de voorstellen voor versobering personeel. Tegelijk vragen we aandacht voor teamontwikkeling en inspiratiemomenten. Dat dit bij iets ruimere middelen jaarlijks plaatsvindt – zoals de OR bepleit - vinden wij logisch.
  • Hoe kijkt het college aan tegen extra verhuurmogelijkheden van kantoorruimte op het gemeentehuis?

Conclusie

De fractie van de ChristenUnie kan de hoofdlijnen van deze meerjarenbegroting volgen. Sluitend gemaakt door stevige keuzes te maken. Enkele zaken willen we graag anders, zoals we hiervoor hebben aangegeven. Andere zaken zien we graag verder uitgewerkt in raadsvoorstellen.

Afsluiting

Voorzitter, we noemden bij de inleiding van deze beschouwingen enkele emoties van deze tijd. Die verschillen kunnen zo maar een breuklijn in onze samenleving te weeg brengen. Dat kan spanningen geven. Groots of misschien klein en dichtbij. Onze verantwoordelijkheid ligt hier vooral lokaal. Laten we proberen om ook als raad een booschap van hoop uit te dragen. Onze Minister President zei het afgelopen zaterdag als volgt: “Wie in God gelooft, mag hoop hebben en daar gaat een enorme troost van uit.“ Een waardevol getuigenis.

Wij bidden onze inwoners rust, vertrouwen en uithoudingsvermogen toe en u als bestuur inzicht, wijheid en fijngevoeligheid.

De fractie van de ChristenUnie

Rietje Lassche, Dick van Gelder en Luco Nijkamp

Bijlage: veiligheid en verkeer (juni 2020)

  • De N340 gaat op de schop. We zien het nu echt gebeuren. Dit brengt ons bij de vraag of we de effecten op het onderliggende gemeentelijke wegennet goed in kaart hebben. Dat dit alleen om kleine maatregelen gaat die via het reguliere onderhoudsbudget gefinancierd worden, vinden we erg optimistisch. We zien graag welke analyses zijn uitgevoerd en welke maatregelen nu zijn voorzien.
  • Voorbeelden van mogelijke effecten: de nieuwe afslag Ankummerdijk, het afsluiten van de kruising met Welsummerweg en de effecten op de Mennistensteeg, De Stokte en parallelweg).
  • Overigens is ook de huidige situatie, waarin de brug, Vechtdijk, Rondweg en Welsummerweg als snelste route tussen Zwolle Marslanden en het noorden worden gebruikt een zorg. Ziet het college kansen om dit soort bewegingen met buurgemeenten en partners te bespreken?
  • Verder vragen we aandacht voor tijdige planontwikkeling voor de ontsluiting van het noordelijk deel van Oosterdalfsen.

« Terug